English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

• Αρχές 8ου - μέσα 9ου αι. : Εικονομαχία
α. Ορισμός: πνευματική και πολιτική διαμάχη που συγκλόνισε το Βυζάντιο και αφορούσε το ζήτημα της λατρείας των εικόνων.
β. Πρωτεργάτες :  Λέων Γ΄ (717-741) και Κωνσταντίνος Ε΄ (741-775)
γ. Παράγοντες που ευνόησαν την Εικονομαχία :
1) Οι ανεικονικές αντιλήψεις των κατοίκων των ανατολικών επαρχιών. Οι πληθυσμοί αυτοί επηρεασμένοι από την ισλαμική και ιουδαϊκή θρησκεία θεωρούσαν τη λατρεία των εικόνων ειδωλολατρική εκδήλωση. Και επειδή φύλαγαν τα αραβοβυζαντινά σύνορα, οι αυτοκράτορες τους υπερασπίζονταν.
2) Οι δεισιδαιμονίες και οι υπερβολές σχετικά με τη λατρεία των εικόνων.
3) Η επιθυμία των αυτοκρατόρων να περιορίσουν την επιρροή των μοναχών και των μοναστηριών.
4) Η ιδέα ότι οι ήττες των βυζαντινών στρατευμάτων οφείλονταν στη θεϊκή οργή για
ό,τι συνέβαινε στο χώρο της λατρείας.
δ. Φάσεις
Α΄ φάση: (726 - 787)
- Λέων Γ΄ : απομάκρυνση εικόνας Χριστού από Χαλκή Πύλη της  Κων/πόλης.
Αποτέλεσμα: διαμαρτυρίες λαού πρωτεύουσας.
- 730: Λέων Γ ΄: δημοσίευση αυτοκρατορικού διατάγματος κατά λατρείας εικόνων.
Αποτέλεσμα: τιμωρίες κατά εικονοφίλων: εξορίες, φυλακίσεις, δημεύσεις περιουσιών.
- Θεωρητικός υποστηρικτής εικονολατρών: ο θεολόγος Ιωάννης Δαμασκηνός.
- Κωνσταντίνος Ε΄ : σκληρά μέτρα κατά εικονολατρών:
- εκστρατεία τρομοκράτησης μοναχών
- καταστροφή μονών (= προπύργια εικονολατρίας)
- Ειρήνη Αθηναία : συγκάλεσε τη  Ζ΄ Οικουμενική σύνοδο (787) με την οποία τερμάτισε την α΄ φάση Εικονομαχίας.
- αποκατέστησε τις εικόνες, στις οποίες απονέμεται μόνο τιμητική προσκύνηση.
Β΄ φάση (815 - 843)
- Λέων Ε΄ ο Αρμένιος: επαναφορά εικονομαχίας.
- Επιχείρημα: οι ήττες των βυζαντινών στρατευμάτων οφείλονται στην εικονολατρία.
- Θεοδώρα : συγκάλεσε τη σύνοδο του 843 μ.Χ με την οποία τερμάτισε τη β΄ φάση Εικονομαχίας.
- Οριστική αποκατάσταση και αναστήλωση εικόνων.
ε. Σημασία της ήττας των εικονομάχων
- Η αποκατάσταση των εικόνων = νίκη της ελληνικής πνευματικής παράδοσης (η οποία επέτρεπε την απεικόνιση του θείου).
- Αποτελέσματα αναστήλωσης :
1) τερματισμός θρησκευτικών συγκρούσεων μεταξύ των πιστών
2) έναρξη περιόδου γόνιμης συνεργασίας Εκκλησίας - Κράτους
3) πολλαπλασιασμός και αύξηση πλούτου των μοναστηριών
4) περιορισμός των υπερβολών στη λατρεία των εικόνων
στ. Συνέπειες της εικονομαχίας
1) διχάστηκε ο βυζαντινός λαός
2) Στην εξωτερική πολιτική: διακόπηκαν οι σχέσεις με την Εκκλησία της Ρώμης (Αναζήτησε υποστήριξη από το Φραγκικό κράτος)
3) Στον πολιτισμό:
α) απαγορεύτηκε η παράσταση θείων προσώπων στους τοίχους των ναών
β) απαγορεύτηκε η ανάρτηση εικόνων
γ) καταστράφηκαν πολλά έργα τέχνης
δ) άλλαξε η διακόσμηση των ναών: φυτά, ζώα, στυλιζαρισμένα μοτίβα
ε) καταστράφηκαν πολλά σημαντικά κείμενα εικονομάχων
στ) υποχώρησε η ενασχόληση με τα γράμματα

Δεν υπάρχουν σχόλια: