Αιτιατική ως επιρρηματικός προσδιορισμός

ΕΙΔΟΣ	ΣΗΜΑΣΙΑ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Αιτιατική     τόπου	Δηλώνει την τοπική έκταση μέσα στην οποία συμβαίνει η ρηματική ενέργεια ή την απόσταση.	Στην ποίηση δηλώνει το τέρμα της κίνησης.
2. Αιτιατική      χρόνου	Δηλώνει τη χρονική διάρκεια της ρηματικής ενέργειας.	Συχνές αιτιατικές του χρόνου είναι: τό λοιπόν, τό πάλαι, τό νῦν, πρότερον, πρῶτον, ἡμέραν, νύκτα, ἒτη, μῆνας, ἐνιαυτόν, ἀρχήν κ.α.
3. Αιτιατική     αιτίας	Δηλώνει την αιτία της ρηματικής ενέργειας ή την κατηγορία που αποδίδεται σε κάποιον.	Συχνές αιτιατικές της αιτίας είναι: τι, ὃ,τι (=για ποιο λόγο), τοῦτο (=γι’ αυτό), δειλίαν, ἀδικίαν, δωροδοκίαν, ἀνανδρίαν, κ.α.
4. Αιτιατική     αναφοράς	Δηλώνει το σε τι περιορίζεται η ενέργεια του ρήματος.	Συνήθως βρίσκεται κοντά σε αμετάβατα ρήματα (π.χ. ἂλγω, κάμνω κ.α ) καθώς και σε ρήματα παθητικής διάθεσης. (π.χ. πάσχω, ταράσσομαι κ.α)
5. Αιτιατική     ποινής	Δηλώνει την επιβαλλόμενη ποινή.	Συχνές αιτιατικές της ποινής είναι: φυγήν, θάνατον και δεσμόν κοντά στα ρήματα καταψηφίζομαι και καταγιγνώσκω.
6. Αιτιατική     τρόπου	Δηλώνει το πώς γίνεται η ρηματική ενέργεια.	Συχνές αιτιατικές του τρόπου είναι: τρόπον, τήν ταχίστην, τό σύμπαν (=γενικά) προῖκα (=ως δώρο), τρόπον τινά (= κατά κάποιο τρόπο) κ.α.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

1. Στενάς ὁδούς ἂγω τήν στρατιάν.

   Ἀπέχει ἡ Πλάταια τῶν Θηβῶν σταδίους ἐβδομήκοντα.

   Πέμψομεν αὐτόν Λακεδαίμονα.

   Ἐντευθεν ἐξελαύνει σταθμούς τρεῖς.

2. Ἐχώρει τήν νύκτα.  Τήν Κορινθίαν τό λοιπόν χθόνα ἒφευγον.

    Ἐνταῦθ’ ἒμεινεν ἡμέρας ἐπτά.

    Αἱ σπονδαί ἐνιαυτόν ἒσονται.

    Ἀρχήν οὐ πρέπει θῆραν..

3. Ἀλλά αὐτά ταῦτα καί νῦν ἥκω παρά σέ.

   Ἠρωτῶντο ὃ,τι  ἥκοιεν.  Τί τηνικάδε ἀφῖξαι;

   Περικλέους κλοπήν κατεψηφίσαντο.   

4. Ἒκαμνον τούς ὀφθαλμούς. Τό δάκτυλον ἂλγει.

    Διαφέρει ἡ γυνή ἀνδρός  τήν φύσιν.

    Ὁ νεανίσκος τήν κεφαλήν κατετάγη.

    Φρένας ταράσσομαι.

5. Φυγήν κατέγνωσαν αὐτοῦ.   

    Ἒξεστιν ὑμῖν δεσμόν καταγιγνώσκειν.  

    Ἀθηναῖοι Σωκράτους θάνατον κατεψηφίσαντο.

6. Τόνδε τόν τρόπον ἀπέθανε.  Ἐβούλευσαν τήν ταχίστην κομίζεσθαι.

    Τόν ἀδικοῦντα πάντα τρόπον τιμωρεῖσθαι  σπεύδουσι.  

    Προῖκα λαμβάνετε ὧν ἄν δέησθε.