English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

8. Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς

Μωϋσῆς γάρ εἶπεν, Τίμα τόν πατέρα σου καί τήν μητέρα σου , ἴνα εὖ σοι γένηται (Κατά Μᾶρκον 7.10)
Ὁ κακολογῶν πατέρα ἤ μητέρα  θανάτῳ τελευτάτω (Κατά Ματθαῖον 15.4)

Αφού διαβάσετε τη μετάφραση του κειμένου 8 κάνοντας κλικ εδώ, απαντήστε προφορικά στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι της Σικελίας, όταν ξέσπασε το ηφαίστειο της Αίτνας;
2. Γιατί ένας νέος δεν εγκατέλειψε την πόλη της Κατάνης;
3. Ποιο υπερφυσικό γεγονός συνέβη και ο νέος σώθηκε;
4. Για ποιο λόγο οι θεοί βοήθησαν το νέο;
5. Ποια τύχη είχαν όσοι εγκατέλειψαν τους γονείς τους;
6. Ποια μηνύματα μας στέλνει η ιστορία αυτή;
Χωρισμός του κειμένου σε προτάσεις:
1. Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρὸς γενέσθαι∙
2. εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν ἐστιν
3. ἀλλ’ ἁρμόσει καὶ νῦν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι
4. τοῦτον δὲ ῥεῖν φασίν (τινες) ἐπί τε τὴν ἄλλην χώραν, καὶ δὴ καὶ πρὸς πόλιν τινὰ τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων.
5. (τινές φασιν) Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρὸς φυγήν, τὴν αὑτῶν σωτηρίας ζητοῦντας,
6. (τινές φασιν)  ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καὶ οὐχὶ δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλὰ ἐγκαταλαμβανόμενον ὑπὸ τοῦ πυρός, ἀράμενον φέρειν.
7. οἶμαι
8. Φορτίου δέ προσγενομένου καὶ αὐτὸς ἐγκατελήφθη.
9. Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιόν (ἐστι) θεωρῆσαι τὸ θεῖον,
10. ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.
12. Λέγεται γὰρ κύκλῳ τὸν τόπον ἐκεῖνον περιρρυῆναι τὸ πῦρ καὶ σωθῆναι τούτους μόνους,
13. ἀφ’ ὧν καὶ τὸ χωρίον ἔτι καὶ νῦν προσαγορεύεται τῶν εὐσεβῶν χῶρον∙
14. τοὺς δὲ ταχεῖαν τὴν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καὶ τοὺς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας (λέγεται) ἀπολέσθαι.

Ευθείες και πλάγιες ερωτήσεις - Πλάγιος λόγος

Αόριστος ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

Τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ρήματα σχηματίζουν τον αόριστο όπως το λύω αλλά χωρίς -σ- (π.χ στειλα και στειλάμην). Θυμηθείτε επίσης ότι παίρνει αύξηση στην οριστική και τη χάνει στις υπόλοιπες εγκλίσεις.
Προσοχή. Κατά το σχηματισμό του αορίστου παρατηρούνται οι μεταβολές του παρακάτω πίνακα. Προσέχουμε ότι στο Μέλλοντα, αν πριν το -α- υπάρχει ε, ι, ρ, τότε στον αόριστο παραμένει το -α-, ενώ αν υπάρχει πριν από το -α- οποιοδήποτε άλλο φωνήεν ή σύμφωνο, τότε στον αόριστο το -α- τρέπεται σε -η- (Δείτε και τα παραδείγματα στο δεύτερο πίνακα).

Ενεστώτας
Μέλλοντας
Μεταβολές
Αόριστος
λεαίνω λεαν α (βραχύ) → α (μακρό) [μετά από -ε-] λέανα
γιαίνω γιαν α (βραχύ) → α (μακρό) [μετά από -ι-] γίανα
μαραίνω μαραν α (βραχύ) → α (μακρό) [μετά από -ρ-] μάρανα
καθαίρω καθαρ α (βραχύ) → η κάθηρα
γγέλλω γγελ εει γγειλα
κρίνω κριν ι (βραχύ) → ι (μακρό) κρινα
μύνω μυν υ (βραχύ) → υ (μακρό) μυνα

Η διαφορά μεταξύ βραχύχρονου και μακρόχρονου έχει τη σημασία του στον τονισμό. Π.χ στο ρήμα κρίνω το απαρέμφατο αορίστου παίρνει περισπωμένη, επειδή το -ι- είναι πλέον μακρό (κρναι).
Μερικά παραδείγματα:
Ενεστώτας
Μέλλοντας
Αόριστος
πάλλω
παλῶ
ἔπηλα
θάλλω
θαλῶ
ἔθηλα
ψάλλω
ψαλῶ
ἔψηλα
ὑφαίνω
ὑφανῶ
ὕφηνα
ἀγάλλω (=τιμώ, λαμπρύνω)
ἀγαλῶ
ἤγηλα
σφάλλω
σφαλῶ
ἔσφηλα
ἀγείρω (=συγκεντρώνω)
ἀγερῶ
ἤγειρα
σπείρω
σπερῶ
ἔσπειρα
μένω
μενῶ
ἔμεινα
νέμω (=μοιράζω)
νεμῶ
ἔνειμα
φθείρω
φθερῶ
ἔφθειρα

                        Κλίση Αορίστου ενρινόληκτων και υγρόληκτων (φαίνω και αγγέλλω):

Οριστική
Υποτακτική
Ευκτική
Προστακτική
Απαρέμφατο
Μετοχή
φηνα
φηνας
φηνε
φήναμεν
φήνατε
φηναν

φήνω
φήνς
φήν
φήνωμεν
φήνητε
φήνωσιν

φήναιμι φήναις φήναι
φ
ήναιμεν
φ
ήναιτε φήναιεν

-
φνον
φηνάτω
-
φήνατε
φηνάντων 
φναι

φήνας
φήνασα
φναν

γγειλα
γγειλας
γγειλε
γγείλαμεν
γγείλατε
γγειλαν

γγείλω
γγείλς
γγείλ
γγείλωμεν
γγείλητε
γγείλωσιν

γγείλαιμι
γγείλαις
γγείλαι
γγείλαιμεν
γγείλαιτε
γγείλαιεν

-
γγειλον
γγειλάτω
-
γγείλατε 
γγειλάντων

γγελαι
γγείλας
γγείλασα
γγελαν



Οριστική
Υποτακτική
Ευκτική
Προστακτική
Απαρέμφατο
Μετοχή
φηνάμην
φήνω
φήνατο
φηνάμεθα
φήνασθε
φήναντο

φήνωμαι
φήν
φήνηται
φηνώμεθα
φήνησθε
φήνωνται

φηναίμην
φήναιο
φήναιτο
φηναίμεθα
φήναισθε
φήναιντο

-
φναι
φηνάσθω
-
φήνασθε 
φηνάσθων

φήνασθαι
φηνάμενος
φηναμένη
φηνάμενον

γγειλάμην
γγείλω
γγείλατο
γγειλάμεθα
γγείλασθε
γγείλαντο
γγείλωμαι
γγείλ
γγείληται
γγειλώμεθα
γγείλησθε
γγείλωνται
γγειλαίμην
γγείλαιο
γγείλαιτο
γγειλαίμεθα
γγείλαισθε
γγείλαιντο
-
γγειλαι
γγειλάσθω
-
γγείλασθε
γγειλάσθων 
γγείλασθαι
γγειλάμενος
γγειλαμένη
γγειλάμενον


Μέλλοντας ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

Τα ενρινόληκτα (-μω, -νω) και τα υγρόληκτα (-ρω, -λω) σχηματίζουν τις εγκλίσεις του Μέλλοντα (Οριστική, Ευκτική, Απαρέμφατο, Μετοχή) σύμφωνα με τον Ενεστώτα των συνηρημένων σε -έω.
Προσοχή: στο θέμα του Μέλλοντα παρατηρούνται οι παρακάτω μεταβολές:
1. αι → α
     Ενεστώτας           Μέλλοντας
       φαίνω               φαν
    ὑγιαίνω              ὑγιανῶ      
   μαραίνω             μαρανῶ
     αἴρω                   ἀρῶ
2. ει → ε          
     Ενεστώτας           Μέλλοντας
       κτείνω               κτεν
     τείνω                 τενῶ
    σπείρω               σπερῶ
    φθείρω              φθερῶ
3. λλ → λ
     Ενεστώτας           Μέλλοντας
        θάλλω              θαλ
     πάλλω               παλῶ
     στέλλω              στελῶ
   ἀγάλλομαι         ἀγαλοῦμαι

                                      Κλίση Μέλλοντα ενρινόληκτων και υγρόληκτων:

Οριστική
Ευκτική
Απαρέμφατο
Μετοχή
φαν
φανες
φανε
φανομεν
φανετε
φανοσιν

φανομι
φανος
φανο
φανομεν
φανοτε
φανοεν

φανεν

φανν
φανοσα
φανον

γγελ
γγελες
γγελε
γγελομεν
γγελετε
γγελοσιν

γγελομι
γγελος
γγελο
γγελομεν
γγελοτε
γγελοεν

γγελεν
γγελν
γγελοσα
γγελον



Οριστική
Ευκτική
Απαρέμφατο
Μετοχή
φανομαι
φανε
φανεται
φανούμεθα
φανεσθε
φανονται

φανοίμην
φανοο
φανοτο
φαινοίμεθα
φανοσθε
φανοντο

φανεσθαι
φανούμενος
φανουμένη
φανούμενον

γγελομαι
γγελε
γγελεται
γγελομεθα
γγελεσθε
γγελονται
γγελοίμην
γγελοο
γγελοτο
γγελοίμεθα
γγελοσθε
γγελοντο
γγελεσθαι
γγελούμενος
γγελουμένη
γγελούμενον