Σελίδες

Το υποκείμενο

1. Το υποκείμενο μπορεί να είναι:
       Ουσιαστικό, αντωνυμία, ουσιαστικοποιημένο επίθετο, δευτερεύουσα πρόταση (με άρθρο ή χωρίς άρθρο), οποιοδήποτε άλλη λέξη (μετοχή, επίρρημα) ή φράση με άρθρο:
Η απόφασή του ήταν τελικά σωστή. (ουσιαστικό)
Αυτή έγραψε το μήνυμα. (αντωνυμία)
Οι νέοι στις μέρες μας διασκεδάζουν μέχρι αργά. (ουσιαστικοποιημένο επίθετο)
Απαγορεύεται να έχετε κινητό στο σχολείο. (δευτερεύουσα πρόταση χωρίς άρθρο)
Το ότι ζήτησες συγγνώμη είναι καλό. (δευτερεύουσα πρόταση με άρθρο)
Οι εργαζόμενοι στις τράπεζες κήρυξαν 24ωρη απεργία. (μετοχή)
Το εδώ είναι επίρρημα. (επίρρημα)
Το πήγαινε έλα με κούρασε. (φράση)

Τα απρόσωπα ρήματα και οι απρόσωπες εκφράσεις έχουν για υποκείμενο ολόκληρη δευτερεύουσα πρόταση που εισάγεται με το να ή το ότι.
Απρόσωπα ρήματα: πρόκειται, πρέπει, φαίνεται, αξίζει, λέγεται, ακούγεται, συμφέρει, επιτρέπεται, επιβάλλεται, απαγορεύεται, γίνεται, είναι δυνατόν, είναι αδύνατο, είναι καλό, είναι αλήθεια …

Είναι αλήθεια ότι διάβαζε ατέλειωτες ώρες για το πτυχίο του.
Πρόκειται να επισκεφτεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2. Το υποκείμενο παραλείπεται:
    Συνήθως όταν το ρήμα βρίσκεται σε α΄ ή β΄ πρόσωπο: Φύγε τώρα! (εννοείται  «εσύ») Φεύγω αμέσως! (εννοείται «εγώ») Θα φύγετε; (εννοείται «εσείς») Θα φύγουμε σε λίγο. (εννοείται «εμείς»)
    Στο γ΄πρόσωπο συνήθως παραλείπεται:
    - Όταν εννοείται εύκολα: Ο μαθητής σηκώθηκε και έκλεισε το παράθυρο. (στο δεύτερο ρήμα «έκλεισε» εννοείται υποκείμενο πάλι «ο μαθητής»)
    - Όταν εννοείται εύκολα από την έννοια του ρήματος: Στο δημοτικό μας δίδαξαν τα κλάσματα. (εννοείται υποκείμενο «οι δάσκαλοι»)
   -  Όταν είναι γενικό και αόριστο: Πώς σε λένε; (εννοείται υποκείμενο «οι άνθρωποι»)
    - Όταν το ρήμα φανερώνει κάποιο φυσικό φαινόμενο: Χιονίζει ή βρέχει;
    - Όταν μόνο ένα υποκείμενο μπορεί να εννοηθεί:  Στον 20ο αιώνα εφηύραν το τηλέφωνο και τον ασύρματο. (εννοείται υποκείμενο «οι εφευρέτες»)

3. Συμφωνία υποκειμένου με το ρήμα:
    α) Κανονικά το υποκείμενο συμφωνεί με το ρήμα στο πρόσωπο και στον αριθμόΕγώ (α΄ ενικό) γράφω (α΄ ενικό) την άσκηση.
Εσείς (β΄ πληθυντικό) θα πάτε (β΄ πληθυντικό) στη γιορτή του Γιάννη;
Τα παιδιά (γ΄ πληθυντικό) βγήκαν (γ΄ πληθυντικό) στην αυλή.
  
    β) Όταν τα υποκείμενα είναι περισσότερα από ένα, το ρήμα μπαίνει σε πληθυντικό αριθμό και στο επικρατέστερο πρόσωπο: α΄ > β΄ > γ΄
Εγώ και εσύ (α΄ > β΄ ) θα φύγουμε (α΄ πληθυντικό)
Εγώ και αυτός (α΄ > γ΄) θα φύγουμε (α΄ πληθυντικό)
Εσύ και αυτός (β΄ > γ΄) θα φύγετε (β΄ πληθυντικό)

    γ) Αν το ρήμα προηγείται και ακολουθούν τα υποκείμενα, τότε το ρήμα μπορεί να εκφέρεται σε ενικό αριθμό και να συμφωνεί με το πρόσωπο του πλησιέστερου υποκειμένου: 
Μπες (β΄ ενικό) εσύ (β΄ ενικό) και ο κύριος (γ΄ ενικό) με το μπλε πουκάμισο. 
Τον κλαίει (γ΄ ενικό) η νύχτα (γ΄ ενικό) κι η αυγή, τ’ άστρο και το φεγγάρι.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου