Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

Κάντε κλικ στην ιστοσελίδα της Σταματίας Σταμάτη και μετά κλικ στο μάθημα ιστορίας: ο πολιτισμός του Βυζαντίου.
Εργασία μαθητών
Εργασία μαθητών
ΣΧΕΔΙAΓΡΑΜΜΑ MΑΘHΜΑΤΟΣ

α. Η οικογενειακή ζωή

- Γάμος από 12 ετών (κορίτσια) και 14 (αγόρια)

- Αρραβώνας - υπογραφή συμβολαίου - προίκα νύφης - δώρα γαμπρού

- Γαμήλιο γλέντι

- Διαζύγιο: το Κράτος το επέτρεπε η Εκκλησία το καταδίκαζε

• Δικαιώματα: δεν ήταν τα ίδια για τα δύο φύλα

- Γυναίκες: περιορισμένα δικαιώματα

- περιορισμένη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή

- κυριαρχούσαν στην οικογενειακή ζωή

- δεν μετείχαν σε δημόσιες τελετές

- όφειλαν να σκεπάζουν το πρόσωπό τους (έξω)

- οι πλούσιες έπρεπε να συνοδεύονται από ένα δούλο (έξω)

Μετά τον 11ο αι.:

- μπορούσαν να λαμβάνουν μέρος στα κοινά

- είχαν πρόσβαση στην παιδεία

• Τα παιδιά:

- Η γέννηση ήταν ευχάριστο γεγονός

- Το όνομα: το δικό τους και το όνομα του πατέρα σε πτώση γενική (το επώνυμο καθιερώθηκε αργότερα)

- Φροντίδα παιδιών: κυρίως η μητέρα (ηθική και χριστιανική διαπαιδαγώγηση)

– Τα παιδιά: ευνοούνταν από τη βυζαντινή νομοθεσία

β. Το σχολείο

• Βυζαντινό εκπαιδευτικό σύστημα: βασική και ανώτατη εκπαίδευση

1) Βασική εκπαίδευση: 2 κύκλοι σπουδών

α) του γραμματιστή (από 7 ετών)

β) του γραμματικού (από 12 ετών)

- Μαθήματα: ανάγνωση, γραφή, γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία, αριθμητική,

γεωμετρία, αστρονομία, μουσική. Επίσης διδάσκονταν: Όμηρο, κλασικούς

και μεταγενέστερους συγγραφείς

- Σχολεία: α) κοσμικά β) εκκλησιαστικά

- Λειτουργία σχολείων: α) με δίδακτρα (καταβάλλονταν από τους μαθητές) β) δωρεάν (για τα ορφανά)

2) Ανώτατη εκπαίδευση:  Πανεπιστήμιο

γ. Η ασθένεια, η ιατρική και κοινωνική περίθαλψη, ο θάνατος

• Ασθένειες: αντιμετωπίζονται: α) ιατρικώς β) με μαγεία και δεισιδαιμονίες

• Ιατρική περίθαλψη: με δαπάνες του Κράτους

- νοσοκομεία (σε κάθε πόλη)

- γιατροί: παροχή υπηρεσιών α) σε ιατρεία β) σε σπίτια ασθενών

•Κοινωνική περίθαλψη: με δαπάνες της Εκκλησίας (ορφανοτροφεία και πτωχοκομεία)

δ. Η κατοικία

• Στις πόλεις: α) ευκατάστατοι: διώροφες κατοικίες με πολλές ανέσεις β) φτωχοί: σε ταπεινές κατοικίες με ελάχιστες ανέσεις

• Στα χωριά: α) ευκατάστατοι: διώροφες κατοικίες (διαφορετική διαρρύθμιση) β) φτωχοί: σπίτια μικρά (ένας στεγασμένος χώρος)

γ) μεγαλοκτηματίες: πολυτελείς επαύλεις (μακριά από τα χωριά)

ε. Η ενδυμασία και η μόδα

• Βυζαντινοί: α) ενδιαφέρον για τη μόδα β) αγάπη για τα κοσμήματα

• Ενδυμασία αστών ανδρών: μακριοί χιτώνες με πολλές πτυχώσεις

Υπόδηση: δερμάτινες μπότες (χειμώνα) - ανατολίτικα παπούτσια (καλοκαίρι)

• Ενδυμασία χωρικών ανδρών:  μακριοί χιτώνες (στιχάρια) - βράκες

Υπόδηση: ξυπόλυτοι ή παπούτσια ανοιχτά στις φτέρνες

• Ενδυμασία γυναικών: μακριοί χιτώνες, ιμάτιο (μανδύας) που κάλυπτε και το

κεφάλι.

Πλούσιες: πολυτελή ενδύματα (μεταξωτά και λινά) - επιμέλεια μαλλιών - μακιγιάζ

στ. Η διατροφή

• Βυζαντινοί: α) πλούσιοι: πλούσια εδέσματα (μεγάλη ποικιλία)

β) φτωχοί: λιτή διατροφή (εξαιτίας: εχθρικών επιδρομών, αυθαιρεσιών

δυνατών και αξιωματούχων, επιδημιών και θεομηνιών)

ζ. Η ψυχαγωγία

- Ιεροτελεστίες

- Θρησκευτικές, κοινωνικές και λαϊκές γιορτές

- Ιππόδρομος (για τους αστούς), αρματοδρομίες

- θρησκευτικές πομπές

- δημόσιες τελετές

- θεατρικές παραστάσεις

- Αποκριές  μεταμφιέσεις & παρελάσεις

- Νέα σελήνη - λαϊκά έθιμα

- Ταβέρνες

- Πανηγύρια ετήσια (κυρίως στην επαρχία)

η. Ο μοναχισμός

• Μοναχοί, αναχωρητές, ερημίτες, ασκητές

• Μορφές μοναχικού κινήματος:

α) μοναχική (πρότυπο: Άγιος Αντώνιος)

β) κοινοβιακή (ιδρυτής: Παχώμιος)

– Μοναχισμός: Εξάπλωση σε όλο το χριστιανικό κόσμο

– Ίδρυση πολλών μοναστηριών

– Επικεφαλής μοναστηριού: ηγούμενος = υπεύθυνος για την τήρηση κανόνων

– Μεγάλη ακμή μοναχισμού μετά την αναστήλωση των εικόνων

– Μεγάλα μοναστικά κέντρα: Όλυμπος Βιθυνίας, Καππαδοκία, Άγιο Όρος.