Παθητική σύνταξη και ποιητικό αίτιο

Φύλλο εργασίας (Παθητική σύνταξη)

Το ποιητικό αίτιο εκφράζει το πρόσωπο ή πράγμα από το οποίο δέχεται μια ενέργεια το υποκείμενο ενός ρήματος παθητικής διάθεσης και εκφέρεται:

α) Με δοτική ύστερα από Παρακείμενο, Υπερσυντέλικο και Συντελεσμένο Μέλλοντα παθητικής διάθεσης,  καθώς και ύστερα από ρηματικά επίθετα σε - τέος - τος.

β) Με τις  προθέσεις από, υπό, εκ, παρά, πρός + γενική (συνηθέστερα υπό + γενική).

α)Ταῦτα Ὁμήρῳ γέγραπται.(= αυτά έχουν γραφτεί από τον Όμηρο)

   Ταῦτα τῇ πόλει ἐβεβούλευτο (= αυτά έχουν αποφασιστεί από την πόλη)

 Πολλαί θεραπεῖαι τοῖς ἰατροῖς εὕρηνται.(= πολλές θεραπείες έχουν βρεθεί από τους ιατρούς)

  Τό ἀληθές ἀνθρώποις οὐχ εὑρήσεται (= η αλήθεια δε θα βρεθεί από τους ανθρώπους).

  Ὠφελητέα ἐστί σοί ἡ πόλις (= η πόλη πρέπει να ωφεληθεί από εσένα)

 Ὁ ποταμός οὐ διαβατός ἦν Θηβαίοις (= ο ποταμός δεν μπορεί να περαστεί από τους Θηβαίους)

β) Οὐδέν ἀξιόλογον ἐπράχθη ἀπό τοῦ Ἀριστογείτονος (= τίποτα αξιόλογο δεν έγινε από τον   Αριστογείτονα)

   Προμηθεύς ἐτιμωρήθη ὑπό τοῦ Διός (= ο Προμηθέας τιμωρήθηκε από το Δία)

  Ἡ νέα πόλις Σελεύκεια ἐκ τούτου ὀνομασθήσεται.(= η νέα πόλη θα ονομαστεί από αυτόν Σελεύκεια)

 Οἱ νέοι πολλά διδάσκονται παρά τῶν σοφῶν (= οι νέοι πολλά διδάσκονται από τους σοφούς)

  Ὁ πατήρ ἐσώθη πρός τοῦ υἱοῦ (= ο πατέρας σώθηκε από το γιο του)

ΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ (ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ		ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
1.Το ενεργητικό ρήμα 2.Το υποκείμενο ρήματος 3.Το αντικείμενο ρήματος 4.Στα δίπτωτα ρήματα:   α) Το άμεσο αντικείμενο   β) Το έμμεσο αντικείμενο 5.Το κατηγορούμενο αντικειμένου      (σε αιτιατική)	αλλάζει σε	1.Ρήμα παθητικό (ίδιο χρόνο). 2.Ποιητικό αίτιο. 3.Υποκείμενο ρήματος. 4.  α) Υποκείμενο ρήματος. β) Αντικείμενο ρήματος         (στην ίδια  πτώση). 5.   Κατηγορούμενο υποκειμένου (σε ονομαστική).

Οἱ βασιλεῖς ἂρχουσι τούς Πέρσας → Οἱ Πέρσαι ὑπό τῶν βασιλέων ἂρχονται

Οἱ πολέμιοι δικαίως τοῦτον ἐτιμώρησαν → Οὗτος δικαίως ἐτιμωρήθη ὑπό τῶν πολεμίων

Οἱ σοφοί τούς νέους (= άμεσο) πολλά (= έμμεσο) διδάσκουσι →  Οἱ νέοι πολλά διδάσκονται παρά τῶν σοφῶν

Οὗτος τήν νέαν πόλιν(= αντικείμενο) Σελεύκειαν (= κατηγορούμενο) ὀνομάσει →   Ἡ νέα πόλις Σελεύκεια ἐκ τούτου ὀνομασθήσεται

Σύγκριση Νέα Ελληνικά-Αρχαία Ελληνικά

Παθητική σύνταξη στα νέα ελληνικά

Η Μαρία βρήκε το θησαυρό. (Υ+Ρ+Α)

Ο θησαυρός βρέθηκε από τη Μαρία.

Οι καθηγητές εξετάζουν τους μαθητές (στα) μαθηματικά.(Υ+Ρ+αΑ+εΑ)

Οι μαθητές εξετάζονται από τους καθηγητές (στα) μαθηματικά.

Η κυβέρνηση διόρισε τον Παύλο Περιφερειάρχη. (Υ+Ρ+Α+Κ)

Ο Παύλος διορίστηκε από την κυβέρνηση περιφερειάρχης.

Παθητική σύνταξη στα αρχαία ελληνικά

Οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐνίκησαν τους Ἀθηναίους. (Υ+Ρ+Α)

Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνικήθησαν ὑπό τῶν Λακεδαιμονίων.

Ὁ βασιλεύς ἒδωκε τάς πόλεις Τισσαφέρνει. (Υ+Ρ+αΑ+εΑ)

Αἱ πόλεις ἐδόθησαν Τισσαφέρνει ὑπό τοῦ βασιλέως.

Οἱ Συρρακόσιοι ὠνομάκασι τό χωρίον Ἐπιπολάς. (Υ+Ρ+Α+Κ)

Τό χωρίον ὠνόμασται ὑπό τῶν Συρρακοσίων Ἐπιπολαί.